HOCALI KATLİAMI(26 Şubat 1992)
Dağlık Karabağ Savaşı’nda İnsanlığın Kaybettiği Gece 1992’nin 26 Şubat gecesi…
Ermeni güçlerinin 1991’in sonlarına doğru ablukaya aldığı Dağlık Karabağ’ın Hocalı bölgesi, 936 kilometrekarelik alana sahip, 2 bin 605 ailenin, toplam 7 bin kişinin yaşadığı bir kasabaydı… Aralık 1991’de Karabağ’ın başkenti olarak kabul edilen Hankendi şehrini ele geçiren Ermenilerin bir sonraki hedefi Hocalı oldu. Bölgenin etrafındaki bütün köy ve yolları kapatan Ermeniler, kasabanın diğer illerle kara yolu bağlantısını kesti.
Hocalı’nın diğer bölgelerle tek bağlantısı olan hava ulaşımı ise 28 Ocak 1992’de Şuşa Ağdam seferini yapan helikopterin Ermeniler tarafından düşürülmesiyle ortadan kalktı.
O dönemde yetkililerin verdiği bilgilere göre; bu olayda çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan 44 sivil hayatını kaybetti.
1992 yılının başlarından itibaren Hocalı’nın savunması, sadece hafif silahlara sahip yerel savunma güçlerinden ve az sayıdaki milli ordu askerinden ibaret kaldı.
25 Şubat 1992’den itibaren Hocalı’ya üç koldan saldıran Ermeniler, Sovyet Kızıl Ordusu’nun 366’ncı Motorize Alayı’nın bütün araçlarını kullanarak şehri iki saat boyunca top ve tank ateşine tuttu.
Saldırıdan bir gün sonra ise “Hocalı Katliamı” vuku buldu.
Resmi verilere ve uluslararası insan hakları örgütlerinin raporlarına göre; Ermeni güçlerinin Sovyet Rus ordusunun da desteğini alarak düzenlediği saldırıda, 613 Azerbaycanlı Türk katledildi. 500’e yakın sivil ağır yaralanırken 1250’den fazla kişi de esir alındı.
Aralarında 68 kadın ve 28 çocuğun da bulunduğu 150 esirden bir daha hiç haber alınamadı. Ermeni makamları da esirlerin akıbetiyle ilgili bugüne kadar herhangi bir açıklama yapmadı.
Azerbaycan Meclisi, 1994 yılında düzenlenen bir oturumla, 613 vatandaşının katledildiği hadiseyi, ‘Hocalı Soykırımı’ olarak kabul etti.
Hocalı’da yaşananlar Meksika, Macaristan, Pakistan, Kolombiya, Çek Cumhuriyeti, Bosna Hersek, Honduras, Peru, Sudan ve İslam İş birliği Teşkilatı’nca da ‘soykırım’ olarak tanınıyor.
Hocalı Katliamı’nı 5 ülke parlamentosu kınarken ABD’de 16 eyalet meclisi, yaşananları ‘soykırım’ olarak gören kararları kabul etmiş durumda.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Human Rights Watch, hadiseyi Dağlık Karabağ Savaşı sırasında işlenen ‘katliam’ olarak kayıtlara geçirdi.
Birleşmiş Milletler, henüz resmi bir karar almış değil. Azerbaycan Cumhuriyeti kaynakları, Rusya’nın BM Güvenlik Konseyi’nin bağlayıcı herhangi bir karar almasını engellediğini belirtiyor; 1993 yılında BM Genel Kurulu, Ermenistan’ı kınadı. BM Güvenlik Konseyi de 822 sayılı kararla, Ermenistan’dan işgal ettiği Azerbaycan topraklarını terk etmesini istedi.
